İKTİDAR MÜTEAHHİTLERİNİN KEYFİ “GARANTİ”

“Milletin cebinden tek kuruş çıkmayacak” denilen otoyol projeleri için müteahhitlere milyarlarca lira akmaya devam ediyor. 2017 yılında 1.1 milyar lira olan garanti ödemesi 2024 yılında 60 milyar lirayı aştı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, “Her yıl katlanarak büyüyen bu kara delik, halka verilmesi gereken tüm kaynakları yutuyor” dedi.

İktidarın, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile hayata geçirdiği otoyollar, adeta kara deliğe döndü. 2017 yılında 1.1 milyar lira olan garanti ödemesi, 2024 yılında 60 milyar lirayı aştı, son 8 yıldaki ödeme 200 milyar liraya dayandı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, “Her yıl katlanarak büyüyen bu kara delik, halka verilmesi gereken tüm kayakları yutuyor” dedi.

2019 yılında, dönemin Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan’ın garanti ödemelerini Karayolları Genel Müdürlüğü’nün ‘Hane halkına yapılan transferler’ kaleminden yapılıyor” açıklamasıyla birlikte dikkatler KGM’nin mali raporlarına çevrildi.

8 YILDA 53.5 KAT ARTTI

Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 2024 yılı faaliyet raporundaki veriler, YİD projeleri için müteahhitlere ödenen tutarı ortaya koyuyor. Önceki faaliyet raporları ve ilgili yıllarda “Hane Halkına Yapılan Transferler” adı altındaki harcamalar dikkate alındığında müteahhit firmalara 2017-2024 yılları arasında YİD kapsamında ulaşım projeleri için 187.3 milyar lira ödendi. 2017’de bu projeler için Hazine’den 1 milyar 127 milyon lira garanti ödemesi yapılırken, 2024’e gelindiğinde ödeme çığ gibi büyüdü ve 60 milyar 294 milyon 709 bin liraya çıktı.

HALKA DEĞİL ŞİRKETLERİN KASASINA

Hazine garantili projelere aktarılan yüz milyarlarca lira garanti ödemeleri, bütçe üzerindeki kara delik olduğunu vurgulayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Karasu, “Her yıl katlanarak büyüyen bu kara delik, halka verilmesi gereken tüm kaynakları yutuyor. Büyük yapım ihalelerinde, rekabete olanak sağlayacak açık usul yerine, 21/b pazarlık usulünü tercih edilmesi de bu kara deliği büyütüyor. Yine bu projeler için kapalı kapılar ardında yapılan sözleşme değişiklikleriyle çocuklarımız, torunlarımız dahi yandaşlara borçlu hale getiriliyor.”

“GARANTİ”Lİ KEYİF

Müteahhitlere 2017-2024 döneminde ödenen yaklaşık 179 milyar TL Hazine garantisi, ilgili yıllardaki ortalama dolar kuruyla hesaplandığında çok daha yüksek çıkıyor. 2017 ve sonraki yıllarda ortalama dolar kuruna çevrilen tutarların toplamı 11 milyar 650 milyon doları (yaklaşık 425 milyar TL) buluyor. 2017 yılında 1 milyar 127 milyon TL olan garanti ödemesi, o yılın 3.60 TL’lik ortalama dolar kuru ile 313 milyon dolar oldu. Garanti ödemeleri 2020 yılında ilk kez 1 milyar doları geçti. 2023’te ise 2 milyar 393 milyon dolar oldu. 2024 yılında ödenen 60 milyar 294 milyon TL garantinin 32.7 TL’lik ortalama kurla karşılığı da 1 milyar 843.8 dolar olarak gerçekleşti.